प्रहरी र सशस्त्रमा घुमुवाको टक्कर

काठमाडौं । पक्राउ पूर्जीको विषयलाई लिएर ६ वर्षअघि नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरी बलबीच संस्थागत विवाद चर्किएको थियो । सरकारले सशस्त्र प्रहरीलाई पनि पक्राउ पूर्जीको अधिकार दिएपछि नेपाल प्रहरीले आफ्नो अधिकार क्षेत्रमा हस्तक्षेप गरेको आरोप लगायो । यो प्रकरण यति ठूलो बन्यो कि त्यतिबेला तत्कालिन महानिरीक्षकद्वय उपेन्द्रकान्त अर्याल र कोषराज वन्तबीच बोलचाल नै बन्द भएको थियो ।

अहिले पनि दुई सुरक्षा निकायबीच अधिकारक्षेत्रकै विषयमा सामान्य विवाद देखिएको छ । तर, नेतृत्व तहमा नभई तल्लो तहमा । मधेस प्रदेशमा नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीका घुमुवाबीचको टक्करमा सशस्त्र प्रहरीका चार कर्मचारीविरुद्ध पक्राउ पूर्जी जारी भएपछि समस्या देखिएको हो ।

गत वैशाख २४ गते नेपाल प्रहरीले बारामा दुई भारतीयलाई दुई वटा पेस्तोलसहित पक्राउ गरेको घटनामा सशस्त्र प्रहरीका चार कर्मचारीलाई समेत प्रतिवादी बनाएपछि विवाद भएको हो । प्रहरीले भारतीय नागरिकहरु अखिलेशकुमार सिंह र पप्पु यादवलाई सीमावर्ती सिम्रौनगढमा पक्राउ गरेको थियो । खासमा सशस्त्र प्रहरीका घुुमवाले आफुहरु खरिदकर्ता बनेर उनीहरुलाई पक्राउ गर्न खोजेका थिए । तर, सशस्त्रसम्म नपुग्दै नेपाल प्रहरीले नै बीचमा पक्राउ ग¥यो ।

सोधपुछ गर्ने क्रममा उनीहरुले आफुहरुले सो पेस्तोल दिन लागेका व्यक्तिहरुको नाम र नम्बर बताए । त्यसरी नाम बताइएका व्यक्ति कारोबारी नभई सशस्त्र प्रहरीका चार कर्मचारी दिए । छिन्नमस्ता बाहिनीबाट खटिएका बरिष्ठ हवल्दार अशोक साह, सहायक हवल्दारद्वय आत्माराम पटेल, रत्न सागर झा र जवान सुनिलकुमार यादवविरुद्ध समेत पक्राउ पूर्जी जारी गरेपछि समस्या आएको हो ।

सुरुमा यो विषयले दुई निकायबीच विवाद देखिएपनि दुई निकायका नेतृत्व र गृह मन्त्रालय मिलेर यो विषयलाई सुल्झाएका छन् । पक्राउ पूर्जी जारी गरिएका चार कर्मचारीको हकमा सरकारी वकिल कार्यालयले उपस्थिति गराई बयान गराएर हाजिरी जमानीमा छाडेको छ । उनीहरुको हकमा मुद्दा दायर नहुने सम्भावना छ ।

यो घटनामा मधेस प्रदेशका सशस्त्र प्रहरीका प्रमुख डिआइजी गणेश ठाडा मगर र बाराका एसपी दिलिपसिंह देउजाको प्रमुख कमजोरी देखिएको छ । डिआइजी मगरले काम देखाउनका लागि आफ्नो घुमुवालाई पेस्तोल समाउन दबाब दिएका थिए ।

सोही आधारमा भारतमा हतियार कारोबार गर्ने समूहलाई सम्पर्क गरी घुमुवाले आफैं कारोबारी बनेर हतियार मगाएका थिए । तर, पक्राउ परेका कारोबारीले घुमुवाको नाम पोलिदिए । यसमा प्रहरीसँग सहकार्य गरी वास्तविकता बुझाउन नसक्दा पक्राउ पूर्जी जारी भएको थियो । बाराका एसपी देउजा कार्यक्षमतामा निकै कमजोर मानिन्छन् । यती संवेदनशील विषयलाई उनले हलुका रुपमा विश्लेषण गर्दा पनि समस्या आएको प्रहरी अधिकारी बताउँछन् ।

त्यसो त प्रहरीका कोभर्ट अप्रेसनको विषयमा पटक पटक समस्या देखिदै आएको छ । ३८ सय केजी सुन तस्करी प्रकरणमा कोभर्ट अप्रेसनमा संलग्न प्रहरीलाई मुद्दा चलाएपछि यसको विवाद आएको थियो । अपराधीको सूचना पाउन उनीहरुसँगै संगत गर्नुपर्ने हुन्छ ।

तर, यसरी घुमुवाका रुपमा काम गर्ने प्रहरीलाई नियमन गर्ने बलियो प्रणाली नहुँदा विवाद पनि आउने गरेको छ । अझ दुई सुरक्षा निकायका जिम्मेवारीलाई प्रष्ट नबनाउँदा पनि बेला–बेला समस्या आउने गरेको छ ।