काठमाडौं, २८ चैत
अन्र्तराष्ट्रिय अपराध प्रहरी संगठन(इन्टपोल)ले रेड कर्नर नोटिस जारी गरेपछि सन् २००९ नेपाली युवक पंजक जोशी एकाएक चर्चामा आए । अमेरिकाको टेक्सासमा १० लाख डलरको चिठ्ठामा ठगी गरेको आरोप उनलाई लागेको थियो ।
सो प्रकरणसँगै उनी गायब भएका थिए । लामो समयसम्म पक्राउ नपरेपछि इन्टरपोलले पनि उनको नाम रेड नोटिसबाट हटाएको थियो, यो प्रकरण त्यतीकै सेलायो ।
यही घटनामा सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागले अनुसन्धान गरी १२ वर्षपछि मुद्दा दायर गरेको छ । विभागले जोशीलार्ई दुई करोड ८ लाख ८३ हजार दुई सय ४२ रुपैयाँ बिगो दाबी गरी गत १३ चैतमा बिशेष अदालतमा मुद्दा दायर गरेको हो । अमेरिकामा ठगी गरेको रकम नेपालमा पठाएर विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गर्नु सम्पत्ति शुद्धीकरणसम्बन्धि अपराध आकर्षित हुने भएकाले मुद्दा दायर गरिएको विभागले जनाएको छ । यस्तो किमिसको मुद्दा दायर भएको यो पहिलो घटना भएको विभागका अधिकारी बताउँछन् ।
१० लाख डलरको चिठ्ठा !
काठमाडौं मैतीदेवीका स्थायी निवासी जोशी सन् २००३ मा अध्ययनका लागि अमेरिका गएका थिए । टेक्सासको लक्की फुड स्टोरमा काम गर्दथे । सन् २००८ को अगस्टको कुरा हो, टेक्सास मेगा मिलियन नामक चिठ्ठा प्रतियोगिता चलेको थियो ।
त्यहीबेला जोशी कार्यरत स्टोरका ग्राहक विलिस विलिसले पनि चिठ्ठा किनेका थिए । उनी बृद्ध भएकाले आफ्नो चिठ्ठा नम्बर हेरिदिन जोशीलाई आग्रह गरेका थिए । जसमा उनलाई १० लाख ८ डलरको चिठ्ठा परेको थियो । तर, जोशीले सो नम्बरको चिठ्ठा नपरेको बताई सो नम्बर आफ्नो दाबी गरेर सबै पैसा लिएको आरोप लागेको छ । १० लाख ८ हजार डलरमध्ये केही कर कटाएर २ लाख ९ हजार डलर नेपाल पठाएका थिए । ३ लाख हजार अमेरिका निवासी आफन्तलाई दिए । बाँकी अमेरिकास्थित उनको बैंक खातामा थियो ।
सो पैसा पाएलगत्तै उनी नेपाल फर्किए । नेपाल फर्किएलगत्तै उनीविरुद्ध टेक्सासमा अनुसन्धान सुरु भयो । विलिसले आफुलाई ठगी गरेको भन्दै प्रहरीमा उजुरी दिए । सोही उजुरीका आधारमा इन्टरपोलले पनि उनीविरुद्ध रेड नोटिस जारी ग¥यो । अमेरिकाबाट आएको रकम रहेको जोशीको खाता नेपाल राष्ट्र बैंकले रोक्का राख्यो । त्यससँगै यो प्रकरणले ठूलो चर्चा पायो ।
त्यतीबेलादेखि नै जोशी नेपालमै रहेको खुलेको छ । तर, पक्राउ गरेर अमेरिकामा बुझाउन सक्ने अवस्था नभएकाले नेपाल प्रहरीले पनि ठूलो चासो राखेन । सम्पत्ति शुद्धीकरण अनुसन्धान विभागले पनि पहिले नै यससम्बन्धि उजुरी परेपनि हालैमात्र अनुसन्धान टुंग्याएको हो । जोशीलाई फरार अभियुक्तका रुपमा विभागले मुद्दा दायर गरेको छ ।
विभागले अनुसन्धानको क्रममा जोशी र उनको परिवारलाई समेत बयानमा बोलाएको थियो । बयानमा जोशीले सो चिठ्ठा आफुलाई नै परेको तर केही व्यक्तिहरुले आफुसँग त्यसको केही हिस्सा मागेकोमा नदिएपछि झुटा उजुरी दिएको दाबी गरेका छन् । ‘यदी मेले अमेरिकामा अपराधजन्य कामबाट प्रात गरेको रकम भए मैले अमेरिकाबाट बैंकिङ प्रणालीबाट सो रकम नेपालमा पठाउन सक्ने अवस्था हुँदैन थियो,’ उनले बयानमा भनेका छन् । त्यसरी पठाइरहेको रकमको लगानीबारे समेत विभागले छानबिन गरेको थियो । त्यो रकममध्ये केही उनले जग्गामा लगानी गरेका थिए, केही आफन्तलाई दिए ।
आइसिएफसी फाइनान्सको कनेक्सन
अमेरिकाबाट नेपाल पैसा पठाउन फाइनान्सको खाता प्रयोग गरिएको थियो । पंकजकी दिदी पूजा आइसिएफसी फाइनान्समा कार्यरत थिइन् । सो फाइनान्सले बैंक अफ काठमाडौंमा डलर खाता खोलेको थियो । सोही खातामा रेमिटेन्सका रुपमा अमेरिकाबाट दुई लाख ९० हजार डलर पठाइएको थियो । सो खाताबाट पूजा र उनको परिवारको नाममा पैसा सारिएको थियो ।
फाइनान्सको खातामार्फत कारोबार भएकाले सो संस्थामाथि समेत सम्पत्ति शुद्धीकरणले अनुसन्धान गरेको हो । जसमा फाइनान्सको कमजोरी रहेको तथा प्रष्ट मिलेमतो नदेखिएको विभागको आरोपपत्रमा उल्लेख छ । त्यसबारे छुट्टै छानबिन गरेर कारबाही गर्न विभागले नेपाल राष्ट्र बैंकलाई पत्राचार गरेको छ । विभागको निर्णयमा भनिएको छ,‘विवादित रकम निजहरुको खातामा जग्गा भएको देखिंदा संस्थागत रुपमा सो विवादित रकमको व्यवस्थापनमा यस फाइनान्सको संलग्नता र मिलेमतो रहेको हालसम्मको अनुसन्धानमा नदेखियता पनि फाइनान्सको वाणिज्य बैंकमा भएको आफ्नो खाता प्रयोग गरी वैदेशिक मुद्राको कारोबार गर्न पाउने नपाउने सम्बन्धमा आवश्यक छानबिन गरी कानुन बमोजिम गनैे गरी नेपाल राष्ट्र बैंकमा सम्पत्ति शुद्धीकरण निवारण ऐन २०६६ को दफा २५(क) बमोजिम लेखी पठाउने’ । सो दफामा सम्पत्ति शुद्धीकरण र आतंकवादी क्रियाकलापमा वित्तिय लगानी सम्बन्धि कसुर बाहेको अनुसूचीमा अनुसन्धानबाट प्राप्त निष्कर्ष र संकलन गरिएका प्रमाण कागजसहितको मिसिल अनुसन्धान गर्ने निकायलाई लेखि पठाउने उल्लेख छ । विभागले आइसिएफसी फाइनान्सका अध्यक्ष रामबाबु पन्तसँग समेत सो घटनाबारे बयान लिएको थियो । जसमा उनले फाइनान्सको त्यसमा कुनै संलग्नता नरहेको दाबी गरेका थिए ।
त्यस्तै विभागले यो अनुसन्धानको क्रममा जग्गा किनबेचमा हुने पूँजीगत कर रजिष्ट्रेशन शुल्क समेत छली भएको आशंका गरेको छ । जोशीले त्यसरी अमेरिकाबाट ल्याएको रकमबाट कपनमा सात आना जग्गा विनिता वाग्लेसँग खरिद गरेका थिए । मालपोत कार्यालय चाबहिलको विवरणअनुुसार २२ लाख ५० हजार रुपैयाँमा सो जग्गा किनबेच भएको थियो । तर, विनिताका श्रीमान माधव वाग्लेको खातामा ५२ लाख रुपैयाँ उनीहरुले हालिदिएका थिए । ५२ लाखमा किनेर साढे २२ लाखमा मात्र पास गरी पूँजीगत कर छली गरेको हुनसक्ने भन्दै यसबारे राजश्व अनुसन्धान विभागबाट छानबिन गर्न पत्राचार गरिएको छ ।
