काठमाडौं । महिलाहरुको स्वास्थ्यमा समस्या देखा पर्ने एउटा समस्या हो आङ खस्नु । जसलाई मलिहलाको सानो पेटमा रहेका अङ्गहरु (पिसाब थैली, पाठेघर वा दिसे आन्द्रा) ले सामान्य अवस्थाबाट ठाउँ छाडेर योनीमा झुर्नलाई आङ झर्नु वा आङ खस्नु भनिन्छ ।
चिकित्साशास्त्रको दृष्टिकोणले आङ खस्नाको मुख्य कारण सानो पेटभित्रका अङ्गहरुलाई अड्याइराख्ने मांसपेशी कमजोर भएर खुकुलो हुँदै जानु हो । हाम्रो समाजमा महिलाको आङ खस्नुमा विविध सामाजिक कारणहरु पनि जोडिएको पाइन्छ ।
आङ खस्नुका कारणहरु
१. सानो उमेरमा विवह गर्ने र बच्चा जन्माउनु ।
२. धेरै बच्चा जन्माउनु तथा जन्मान्तर कम हुनु ।
३. दक्ष स्वाथ्यकर्मीद्वारा सुत्केरी नगराउनु वा स्वास्थ्य सेवाको पहुँच नहुनु ।
४. लामो समयसम्म सुत्केरी व्यथा लाग्नु ।
५. सुत्केरी अवस्थामा पर्याप्त पोषिलो खाना र स्याहार नपुग्नु ।
६.गह्रौँ भारी बोक्नु ।
७. जननेन्द्रीय (प्रजनन् अङ्ग) हरुमा संक्रमण हुनु ।
८. टक्रुक्क बसेर धेरै बेर काम गर्नु (जस्तैः नाङ्लो निफन्नु, लुगा धुनु, घाँस काट्नु आदि),
९. माथिबाट तलतिर कसेर पटुका बाँध्नु ।
१०. बारम्बार खोकी लागिरहनु (धुवाँ र चुरोटको कारणले)
११. दिसा कब्जियत हुनु ।
१२. असुरक्षित गर्भपतन गराउनु ।
१३. सुत्केरीपछि आराम नपुग्नु ।
१४. वंषाणुगत ।
आङ खसेपछि देखापर्ने लक्षणहरु
१. योनीद्वारमा केही डल्लो आएर बसेको जस्तो हुने, अप्ठ्यारो महसुस हुने ।
२. खोक्दा, भारी बोक्दा डल्लो अझ तल झर्ने ।
३. तिघ्राको बीचमा गह्रौँजस्तो हुँदा हिँड्न र काम गर्न अप्ठ्यारो हुने ।
४. टुक्रुक्क बस्दा कठिनाइ महसुस हुने ।
५. यौनसम्पर्क गर्दा कठिनाइ आउने ।
६. दिसा–पिसाब गर्न अप्ठ्यारो हुने ।
७. छिन–छिनमा पिसाब लागिरहने ।
८. पिसाब निथ्रिएर नजाने र पछि–पछि पिसाबको संक्रमणसमेत हुन सक्ने ।
९. ढाड, कम्मर तथा सानो पेट दुख्ने ।
