काठमाडौं । नेपाल प्रहरीमा यतिबेला रिक्त रहेका ८ जना प्रहरी नायब महानिरीक्षक (डीआईजी)मा यसै साता बढुवा हुने भएका छन् । गृहमन्त्रालयले प्रहरी प्रधान कार्यालयलाई बढुवाको तयारी गर्न निर्देशन दिइसकेको छ ।
‘प्रहरी महानिरीक्षक वसन्तबहादुर कुँवर विदेश भ्रमणबाट आइतबार नै स्वदेश फर्किसक्नुभएको छ । अब प्रकृया शुरु हुन्छ’, गृहमन्त्रालय स्रोतले दृष्टिसँग भन्यो । बढुवा रोकेर प्रहरी महानिरीक्षक कुँवर इन्टरपोलको ९२ औँ महासभामा सहभागी हुन गत आइतबार बिहान संयुक्त अधिराज्य बेलायत गएका थिए । उनी आइतबार स्वदेश फर्केका छन् ।
गत असारदेखि नै नेपाल प्रहरीमा डीआईजीको पद रिक्त हुँदै गए पनि बढुवा रोकिएको थियो । हाल रिक्त डीआईजीको संख्या ८ पुगेको छ । असारमा एआईजीका लागि बढुवा सिफारिस भएर पनि पोषराज पोखरेल डीआईजीमै अवकाश भएका थिए । उनलाई बढुवा सिफारिस गरे पनि निर्णय नभएपछि उनी असार २१ गते नै अवकाश पाए । यद्यपि, उनले आफू बढुवा नहुनुपर्ने कारण माग्दै सर्वोच्चमा मुद्धा हालेका छन् । सो मुद्धा अहिले विचराधीन रहेको छ ।
गत साउनमा रामदत्त जोशी एआईजीमा बढुवा भएपछि दुईजना डीआईजीको पद रिक्त भएको थियो । तर, त्यतिबेला नयाँ कार्य सम्पादन मूल्यांकनका लागि भन्दै बढुवा रोकिएको थियो । भदौ १६ गते विष्णुकुमार केसी ३० वर्षे सेवा अवधिका कारण अवकाश भए । त्यसको एक महिनापछि असोज १४ गते डीआईजी यज्ञविनोद पोखरेल अवकाश हुँदा रिक्त डीआईजीको संख्या चार पुगेपनि बढुवालाई झन लम्ब्याइयो ।
कात्तिक ११ गते राजेशनाथ बास्तोलाको अवकाश र किरण राणा एआईजीमा बढुवा भएपछि ६ जना डीआईजी रिक्त भएको थियो । किरण राणा एआईजी भएको दुई दिनमै र रामदत्त जोशी पनि एआईजीबाट अवकाश भएपछि रिक्त स्थानमा डीआईजी बुद्धिराज गुरुङ र केदार ढकाललाई बढुवाका लागि सिफारिस गरिएको छ। यससँगै नेपाल प्रहरीमा रिक्त डीआईजीको संख्या ८ पुगेको हो ।
रिक्त डीआईजीका लागि तीनवटा टोली प्रतिस्पर्धामा देखिएका छन् । प्रहरी महानिरीक्षक कुँवरका ब्याचीदेखि २०५४ को टोलीका एसएसपीहरू डीआईजी बन्न लबिइङमा लागेका छन् । यसमध्ये पनि मुख्य गरी १५ एसएसपी मध्येबाट डीआईजी बढुवा सिफारिस हुने देखिएको छ ।
आईजीपी कुँवरका ब्याची कार्यक्षमतामा कमजोर मानिएका ध्रुवराज राउत र भोलाबहादुर रावल अहिलेका एसएसपीमा सबैभन्दा सिनियर हुन् । उनीहरू भर्नादेखि एसएसपीसम्म नै अगाडि थिए । त्यसपछि आईजीपीसँगै प्रहरी निरीक्षकमा प्रतिस्पर्धा गरेका गणेश चन्द पनि अहिले डीआईजी बन्ने सूचीको प्राथमिकतामा छन् ।
डिआइजी दुर्गा सिंह चन्द एआइजी बढुवामा पछि परेपनि उनका पति चन्दलाई बढुवा दिएर न्याय गर्ने बताइएको छ । उनी २०७९ असार २५ गते ३२ जना एसएसपीमा बढुवा गर्दा पहिलो नम्बरमा थिए । कार्यक्षमता भन्दा पनि आफ्ना व्याची भएकाले यी तीनजनालाई छुटाउन नहुने पक्षमा आईजीपी कुँवर उभिएको स्रोतले बताएको छ ।
यस्तै सुरुमा राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागमा भर्ना भएर पछि नेपाल प्रहरीमा ल्याइएको टोलीबाट पनि यसपटक डीआईजी बन्नेछन् । यो टोलीबाट एसएसपी सिद्धिविक्रम शाह डीआईजी बन्ने निश्चित छ । यसअघि एसएसपी हुँदा उनी चन्दपछिको दोस्रो नम्बरमा थिए ।
उनीभन्दा पछाडिका उमाप्रसाद चतुर्वेदी र सुशील सिंह राठौर पनि यसपटक डीआईजीका बलिया दाबेदार हुन । उनीहरूभन्दा पछाडिका दानबहादुर कार्की, मनोज केसी र राजन अधिकारी यसअघि नै डीआईजी भइसकेका छन् ।
शाहकै ब्याचका हिमालयकुमार श्रेष्ठ, ओम राना र डम्बरबहादुर विक पनि डीआईजीका लागि विभिन्न शक्ति केन्द्र धाइरहेका छन् । रानाले त विभिन्न माध्यमबाट गृहमन्त्री र कांग्रेसका नेताहरुसँग लविङ गरिरहेको स्रोतले जनाएको छ ।
उनी डिएसपी र एसपी हुँदा निकै विवादित भएका थिए । यो टोलीका दानबहादुर कार्कीसहित तीनजना पहिल्यै डीआईजी भइसकेकाले उनीहरूमध्येबाट पनि केही बढुवा हुने सम्भावना छ । यो टोलीबाट डीआईजीमा बढुवा हुन ईश्वर कार्की, गोविन्द थपलिया, दिनेश आचार्य, अरुण पौडेल, राजेन्द्रप्रसाद भट्टले पनि जोडबल लगाइरहेका छन् ।
दिनेश आचार्य र राजेन्द्र भट्ट भने इन्चार्ज जानमै विभेदमा परेका प्रहरीमा अधिकृत हुन् । उनीहरु धेरै पटक अन्यायमा परेका अधिकृत हुन् । तुलनात्मक रुपमा इश्वर कार्की, गोविन्द थपलिया तथा अरुण पौडेल कम विवादित मानिन्छन् । अहिले एकसाथ बढुवा भएका ३२ एसएसपीमध्ये तीनजना यसअघि नै डीआईजी भइसकेका छन् भने ५ जना एसएसपीबाटै अवकाशमा गइसकेका छन ।
एसएसपीबाट जीवनकुमार श्रेष्ठ, दिल्लीराज विष्ट, मनोजकुमार यादव, रेवती ढकाल र किसन सिंह थापा अवकाश भएपछि अघिल्लो र पछिल्लो टोली मिलाउन सहज भएको छ ।
यस्तै, यही टोलीसँगै एसएसपी भएका माधवप्रसाद श्रेष्ठ, दीपेन्द्र घर्ती क्षेत्री, दिपक रेग्मी, दिलिप सिंह देउवा, विनोद घिमिरे, सुदर्शनप्रसाद कोइराला, दिपककुमार बस्नेत, जयराज सापकोटा, सुरेन्द्रबहादुर गुरुङ, सञ्जीव शर्मा दास, लोकेन्द्र श्रेष्ठ र शारदाप्रसाद चौधरी पनि डीआईजीका दाबेदार हुन् ।
त्यसमध्येका देउवा, रेग्मी र दासचाहिँ निकै विवादित एसएसपी हुन् । देउवा, रेग्मी र दास कार्यक्षमता, चरित्र, स्वभाव र आर्थिक मामिलामा निकै कमजोर रहेको प्रहरी प्रधानकार्यालयभित्रै चर्चा भएको छ ।