वेष्टइण्डिजका पूर्व कप्तान एवम् लेजेण्डरी क्रिकेटर ब्रायन लारा सामाजिक सञ्जालमा लेख्छन्– ‘नमस्ते नेपाल, आई एम कमिङ ।’ उनी नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) हेर्न नेपाल आउन लागेका हुन् । लाराको यो पहिलो नेपाल भ्रमण हुनेछ । र, उनको आगमनले नेपाली क्रिकेट फ्यानहरू उत्साहित भएका छन् ।
महान् क्रिकेटरहरूमध्ये लारा एक मानिन्छ । लाराको भ्रमण नेपाली क्रिकेटको लागि एक स्मारक क्षण हो । उनी ‘स्पेनको पोर्ट अफ प्रिन्स’ भनेर चिनिन्छन् । उनी आफ्नो असाधारण ब्याटिङ क्षमताका लागि परिचित छन् । टेस्ट क्रिकेटमा सर्वाधिक व्यक्तिगत स्कोरको कीर्तिमान उनकै छ । उनले सन् २००४ मा इङ्ल्यान्डविरुद्ध नटआउट चार सय रन बनाएका थिए ।
उनी पहिलो श्रेणीको खेलमा पाँच सय रन बनाउने एकमात्र ब्याटर पनि हुन् । उनले वारविकशायरको लागि १९९४ मा पूरा गरेका थिए । लाराले धेरै सफल अभियानहरूमा वेस्ट इन्डिजको कप्तानी गरे र आफ्नो सुरुचिपूर्ण तर शक्तिशाली स्ट्रोक खेलको साथ बलरहरूलाई हावी गर्ने उनको अतुलनीय क्षमताको लागि याद गरिन्छ ।
विश्व क्रिकेटमा उनको प्रभाव अतुलनीय छ । विगतमा, नेपालले कपिल देव, सुनील गावस्कर, महेन्द्रसिंह धोनी, वीभीएस लक्ष्मण, सचिन तेन्दुलकर र शाहिद अफ्रिदीजस्ता अन्य क्रिकेट लिजेन्डहरू आमन्त्रण र सहभागी गरेका थिए । र, ब्रायन लाराको भ्रमणले नेपालको क्यापमा अर्को प्वाँख थप्ने अपेक्षा गर्न सकिन्छ ।
उनी सबै समयका उत्कृष्ट ब्याटर नहुन सक्छन् । तर, उनले निश्चित रूपमा एक युगको सर्वश्रेष्ठतालाई प्रमाणित गरेका थिए । ब्रायन चाल्र्स लाराको जन्म सन् १९६९ मा त्रिनिदाद र टोबागोको टापुमा भएको थियो । ब्रायन लारालाई प्रायः ‘राजकुमार’ भनेर चिन्ने गरेका छन् । उनी ब्रेन लाराको परिवारमा १०औं सन्तानको रुपमा जन्मिएका थिए ।
महान् क्रिकेटरहरूमध्ये लारा एक मानिन्छ । लाराको भ्रमण नेपाली क्रिकेटको लागि एक स्मारक क्षण हो । नेपालमा क्रिकेट अब खेल मात्र नभई धर्म बनेको छ । क्रिकेट टोलीका चुनौतीहरूले नेपालको सङ्घर्ष र नेपाली जनताको आशालाई झल्काउँछ । खेलकुदले देशलाई एकै ठाउँमा ल्याएको छ ।
सन् ९० को दशकमा क्रिकेटमा बलरको प्रभुत्व थियो । आजको जस्तो छक्काको लागि कसैले सट खासै हान्दैन थिए । वासिम अक्रम, वकार युनिस, वाल्श, एम्ब्रोस, म्याकग्राथ, भास, वार्न, मुरली जस्ता शीर्ष श्रेणीका बलरहरूको सामना गर्नु सजिलो पनि थिएन । त्यो अवधिमा दुई ब्याटर मात्रै महान् मानिन्छन् । एक सचिन र अर्को लारा ।
लारा टेस्टको उत्कृष्ट खेलाडी थिए । उनले सेसनपछि सेसन, म्याचपछि म्याच एउटै फ्लम्बोयन्सका साथ खेल्न सक्थे । र, ठूलो शतक बनाउन सक्षम थिए । सचिनले धेरै म्याच विनिङ इनिङ खेले र महान् मानिन्थे ।
सन् २००३मा उनलाई चोट लाग्यो । आफ्नै साथी विरुको घातक बलिङले सचिनलाई थोरै रक्षात्मक मुडमा पु¥यायो । तर, लारा उस्तै खेले । लारा निर्माणकर्ता र विनाशक दुवै भए ।
नेपाली जनताले क्रिकेटलाई सम्मान गर्छन् । विगतमा अन्य दक्षिण एसियाली देशहरूजस्तो नेपाल क्रिकेटको शक्ति थिएन । तर आगामी वर्षहरूमा यो परिवर्तन हुनेछ भन्ने आशा छ ।
नेपालको शासक परिवारबाट आएका र सन् १९२० को दशकमा उच्च शिक्षाका लागि इङ्गल्याण्ड र भारत (तत्कालीन ब्रिटिश उपनिवेश) गएका युवा राणाहरूमार्फत क्रिकेटले नेपालमा प्रवेश गरेको थियो ।
खेल कुलीनहरूमा मात्र सीमित थियो । सन् १९९० को दशकमा मात्रै क्रिकेट जनतामाझ लोकप्रिय भयो । नेपाल सन् १९९६ मा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिलको एसोसिएट सदस्य बनेको थियो । जसले विश्वव्यापी क्रिकेटलाई नियन्त्रण गर्छ । त्यसबेलादेखि क्रिकेटले नेपाली युवाको कल्पनालाई साकार पारेको छ । र, यो देशको सबैभन्दा लोकप्रिय खेल बन्न पुगेको छ ।
मैदान बाहिर यसको लोकप्रियता खेलमा नेपालको प्रगतिसँग मेल खाएको छ । नेपालले क्रिकेटको स्तरहरू माथि उठाएको छ । र, २०१४ आईसीसी विश्व ट्वान्टी–२० मा ग्लोबल इभेन्टमा देखा परेको थियो । यसले २०१८ मा एकदिवसीय मान्यता प्राप्त ग¥यो । नेपाल ओडीआई र टी–२० मा क्रमशः १४ औं र १६ औं स्थानमा रहेको छ ।
क्रिकेटले स्वदेश तथा विदेशमा रहेका नेपालीमा राष्ट्रिय एकता र गौरव प्रदान गरेको छ । नेपाली टोलीको प्रदर्शनले नेपालीमा आशा र आनन्दको जगेर्ना गरेको छ । एक हिसाबले नेपाली क्रिकेटले देशले सामना गरिरहेका चुनौतीहरूलाई झल्काउँछ ।
पहिलो सीमित पूर्वाधार छ । नेपालमा लामो समयसम्म अन्तर्राष्ट्रिय खेल हुने दुईवटा मात्रै क्रिकेट मैदान थिए । यसले भर्खरै तेस्रो मैदान थपेको छ । यद्यपि यी तीनैलाई कुनै पनि मापदण्डले आधुनिक स्टेडियम भन्न सकिँदैन । दोस्रो, अस्थिरता र कुव्यवस्थापन गहिरो छ ।
नेपालमा होस् वा विदेशमा राष्ट्रिय झन्डाले सजाएर समर्थनको आवाज निकालेर खेल हेर्न दर्शकको भीड लागेको देखिन्छ । नेपालमा क्रिकेट अब खेल मात्र नभई धर्म बनेको छ । क्रिकेट टोलीका चुनौतीहरूले नेपालको सङ्घर्ष र नेपाली जनताको आशालाई झल्काउँछ, परिस्थिति जस्तोसुकै भए पनि ।
नेपाली क्रिकेटरलाई क्रिकेट फ्यानहरूले रक स्टारको दर्जा दिएका छन् । खेलकुदले देशलाई एकै ठाउँमा ल्याएको छ । र, नेपालीहरूलाई मनाउन केही दिएको छ । बेलायती उपनिवेशवादीहरूले दक्षिण एसिया छाडे पनि सात दशकभन्दा बढी समय लागे पनि क्रिकेटमा उनीहरूको प्रभाव पूर्ण रूपमा महसुस गर्न सकिन्छ ।
विश्वस्तरमा शीर्षमा रहेको क्रिकेट खेल्ने देशको सूचीमा नेपाल दक्षिण एसियाको अग्र देश हुनु हुने सम्भावना एनपीएलको आयोजना र यसको प्रत्यक्ष प्रसारणले सम्भावना देखाएको छ ।
